Joanna Rajkowska

Śmierć palmy
01.10–31.10.20

Wystawa była pierwszą poświęconą publicznemu projektowi Joanny Rajkowskiej – Śmierć Palmy (2019). Na ekspozycji obok wielkoformatowych fotografii dokumentujących śmierć drzewa zaprezentowane zostaną oryginalne martwe liście palmowe. Projekt jest okazją do zapoznania się z dziełem – manifestem, w którym wczesne obawy artystki dotyczące zaniku pamięci publicznej i traumy historycznej spotykają się z aktualnym tematem katastrofy ekologicznej.

W 2003 r., młoda Rajkowska nadzorowała instalację sztucznego drzewa palmowego w centrum Warszawy, które nazwała Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich. Palma zajęła miejsce corocznie wznoszonej choinki, stając się najbardziej ikonicznym polskim projektem publicznym od 1989 r. Pozdrowienia były pierwszym z serii anty-pomników, które miały pobudzić różne środowiska do walki o wspólną przestrzeń symboliczną. Według artystki, prace takie jak Pozdrowienia definiuje ich dalsza egzystencja, dlatego niezwykle istotnym jest fakt, że po siedemnastu latach, Rajkowska zdecydowała się powrócić do palmy.

Pomnikowa, górująca nad Alejami Jerozolimskimi sztuczna palma w ubiegłym roku śmiertelnie zachorowała. Jej siedemnastoletnie liście zwiędły i spopielały. Czy miastu ostatecznie udało się zdusić osobliwą interwencję drzewa, jego monumentalne powitanie? Być może ucierpiało z powodu skrajnej dezorientacji i zgniłej izolacji, samotne pośród niekończącego się palimpsestu masowych śmierci i narodzin?

Poza tymi wszystkimi potencjalnymi czynnikami, najprawdopodobniej mordercą tego drzewa jest barbarzyńskie podejście do klimatu, suma lekceważenia życia przez nowoczesność. To właśnie z tego powodu, w niemym akcie ostrzeżenia drzewo palmowe zmarło w 2019 r, dlatego Rajkowska wyreżyserowała jego tymczasową śmierć. Przesłanie palmy nareszcie wybrzmiało, subtelnie omijając codzienne podróże warszawiaków, lokalizując ich demonstracje i podżegając do niemego śmiechu i trudnych wspomnień. 

Prace

1/18